بازار رقابت کامل
بازار انحصار کامل
بازار رقابت انحصاری
بازار انحصار چند جانبه
اگر به انواع بازار در اقتصاد نگاهی داشته باشیم می توانیم دو بازار رقابت کامل و انحصار کامل را در دوسر یک طیف بدانیم
بازار رقابت کامل
تعداد زیاد خریدار و فروشنده ، کالاها همگن نظیر گندم ، مس ، اوراق بهادار و … داد و ستد می شود. هیچ یک از فروشنگان یا خریداران به تنهایی قادر نیستند روی قیمتهای فروش جاری تاثیر بگذارند چراکه خریدار، همان کالا را با قیمت ثابت از سایر فروشندگان تهیه می کند.
بازار انحصار کامل
در این بازار تنها یک فروشنده یا تولید کننده وجود دارد بنگاه ها به جهت موقعیت انحصاری و خاص خود در بلند مدت سود می برند.
بازار رقابت انحصاری
در میان طیف بازارها ، بازارهایی هستند که نه رقابت کامل هستند و نه انحصار کامل و حالت بینابین دارند مانند بازار نشر کتاب. این بازار صورت غالب بازارهای امروزی است. بازار نشر کتاب از یک طرف رقابتی است، هرکس با انتشار یک کتاب به عرصه رقابت وارد می شود و از سوی دیگر انحصاری است چرا که هرکتاب منحصر به یک انتشارات است و ناشران توانایی قیمت گذاری دارند. بازار نشر کتاب هم ویژگیهای بازار رقابتی را دارد و هم ویژگیهای بازار انحصاری.
فروشندگان بسیار (ویژگی رقابتی)
آزادی عمل و سهولت در ورود به بازار (ویژگی رقابتی)
محصول متفاوت (ویژگی انحصاری)
در این ساختار، بنگاههای اقتصادی زیادی وجود دارند که کالاهای متفاوتی به فروش می رسانند.
عناصر رقابت در این ساختار : تعداد بنگاه های اقتصادی، ورود آسان به صنعت، عنصر انحصار: متفاوت بودن محصولات مشابه است.
ویژگی های بازار رقابتی
۱-تعداد بسیار زیاد بنگاه های اقتصادی کوچک
۲-ناهمگونی در تولیدات و وجود نداشتن تبانی
۳-سهولت ورود بنگاه های اقتصادی به بازار و خروج از آن
۴-استقلال داشتن بنگاه های اقتصادی از یکدیگر
آثار اقتصادی رقابت انحصاری
۱-تخصیص نادرست منابع
۲-وجود رقابت غیر قیمتی
۳- اثر منفی تبلیغات زیاد
۴- بهره گیری کمتر از حد مقیاس مناسب بنگاه اقتصادی
انحصار خريد یا خرید انحصاری
دراين ساختار از بازار، انحصار در طرف خريدار وجود داشته و اين امكان را به خريدار مي دهد تا محصول را با قيمتي پائين تر تهيه كند. زيرا بنگاه تجاري درصدد كاهش هزينه ها تا حد ممكن است. بنابراين، ميزان توليد بنگاه هايي كه تحت شرايط انحصار خريد، توليد مي كنند براساس وضعيت تأثير قيمت ها بر منحني تقاضاي محصول آنها، تعيين مي گردد (کتاب اقتصاد مدیریت پیشرفته نوشته دکتر محمد رضا حمیدی زاده).